Pędraki w ogrodzie: sprawdzone sposoby na ich zwalczanie

Zuzanna Majewska 03-08-2024 11:50

Pędraki to prawdziwe utrapienie dla każdego miłośnika ogrodu. W tym artykule omówię kilka swoich sprawdzonych sposobów jak zwalczać te szkodniki ogrodowe wykorzystując m.in: nicienie, pożyteczne bakterie, naturalny olej z miodli indyjskiej czy chociażby popularny boraks. Każda z prezentowanych w tym artykule metod jest w pełni bezpieczna dla środowiska, roślin a przede wszystkim nas samych.

Pędraki to larwy różnych chrząszczy (zazwyczaj chrabąszcza majowego). Charakterystyczną ich cechą wyglądu jest ich białe, pomarszczone ciało w kształcie litery C oraz miękka struktura z parą nóg umieszczonych blisko głowy. Ich długość ciała wynosi do kilku cm. Z powodu ich zdolności do ukrywania się pod ziemią, często pozostają niezauważone aż do momentu, gdy wyrządzą znaczne szkody roślinom i trawnikom, żywiąc się ich korzeniami co ostatecznie prowadzi do obumarcia roślin.

Cykl życia chrząszczy obejmuje cztery główne etapy. Proces rozpoczyna się w lipcu, kiedy samica chrząszcza składa jaja w glebie. Po około dwóch tygodniach z jaj wylęgają się larwy, wchodząc w fazę larwalną swojego życia. W tym okresie intensywnie żerują, linieją i rosną. Nadejście jesieni i spadające temperatury skłaniają larwy do zagrzebania się głębiej w glebie, gdzie przetrwają zimę. Wraz z nadejściem wiosny larwy ponownie pojawiają się na powierzchni gleby. Kontynuują żerowanie na korzeniach roślin, co prowadzi do dalszego wzrostu i przechodzenia w następny etap – stadium poczwarki. W tym stadium larwa przekształca się w poczwarkę, z której wyłania się dorosły chrząszcz. Ten proces zwykle ma miejsce od czerwca do początku lipca. Nowo powstały chrząszcz rozpocznie z kolei dalsze poszukiwania pożywienia oraz partnera, zaczynając cały cykl na nowo.

Oznaki obecności pędraków na trawniku i w ogrodzie mogą być trudne do zauważenia, aż do momentu pojawienia się widocznych uszkodzeń. Typowym objawem działalności pędraków są nieregularne, brązowe plamy, które zaczynają pojawiać się na murawie zwykle w sierpniu. Plamy te mogą być początkowo mylone z efektami suszy. Jednak w przeciwieństwie do trawnika dotkniętego zbyt długo trwającą suszą, obszary zaatakowane przez pędraki łatwo odchodzą od gleby, gdyż korzenie roślin są zniszczone.

Skuteczne sposoby na pędraki w ogrodzie

Produkty z pożytecznymi bakteriami

Na rynku coraz częściej dostępne są już nowoczesne preparaty do zwalczania pędraków, które wykorzystują nicienie lub pożyteczne bakterie, oferując bezpieczne i ekologiczne rozwiązanie . Przykładem takiego produktu jest P-Drakol, który nie zawiera żadnych szkodliwych substancji chemicznych, a jego skład opiera się na wyselekcjonowanych szczepach pożytecznych bakterii. Preparat ten szybko i skutecznie eliminuje szkodniki. Jego naturalne składniki zapewniają bezpieczeństwo zarówno dla ludzi, jak i zwierząt, nie wpływając negatywnie na środowisko ani na nasze rośliny. Po zastosowaniu oprysk tworzy niekorzystne warunki dla pędraków, co skutkuje ich migracją lub wyjściem na powierzchnię, gdzie stają się łatwym celem dla ptaków. Opryski można powtarzać 2-3 razy w sezonie, co 14-21 dni, w zależności od potrzeby.

Nicienie: jeden z najskuteczniejszych sposób na pędraki

Oprócz pożytecznych bakterii, nicienie z rodzin Steinernematidae i Heterorhabditidae wykazują również dużą skuteczność w zwalczaniu pędraków. Nicienie te, aktywnie poszukują i penetrują ciała owadów, gdzie następnie uwalniają symbiotyczne bakterie powodujące szybką śmierć szkodników. Dodatkowo, w ciele zmarłego owada rozwijają się nowe pokolenia nicieni, które mogą pozostać dalej w glebie. Jednym z preparatów zawierających tego typu nicienie jest Nemasys. Preparat ten może być aplikowany w temperaturze od 5 do 30°C, a jego skuteczność nie jest zależna od stałej wilgotności, co umożliwia jego zastosowanie nawet w trudnych warunkach.

Nicienie entomopatogeniczne są śmiertelnymi pasożytami owadów, które wchodzą do ciała owada przez naturalne otwory, takie jak odbyt, przetchlinki lub usta. Po penetracji do hemocelu, larwy infekcyjne uwalniają symbiotyczną bakterię Xenorhabdus, która szybko rozmnaża się powodując posocznicę, która zabija żywiciela w ciągu 48 godzin³.

Zastosowanie produktów zawierających nicienie jest jednym z najskuteczniejszych rozwiązań na rynku, są to jednak również jedne z droższych produktów przeciwko pędrakom.

Olej z miodli indyjskiej (olej neem)

Miodla indyjska to tropikalne drzewo pochodzące z Indii, z którego nasion tłoczonych na zimno pozyskuje się olej. Olej ten stanowi naturalną i skuteczną metodę zwalczania pędraków. Jako naturalny pestycyd, olej ten nie tylko przerywa żerowanie larw, ale również zapobiega wylęgowi jaj. Można go stosować zarówno bezpośrednio na liściach roślin, aby odstraszać różne szkodniki, jak i na trawniku, aby zwalczać larwy pędraków. Azadirachtyna – główny składnik aktywny oleju z miodli indyjskiej jest najczęściej stosowanym biologicznym pestycydem na świecie. Dzięki szerokiemu spektrum działania skutecznie zapobiega ponad 550 gatunków szkodników. Co ważne, produkty rozkładu tej substancji mogą wzbogacać glebę jako naturalne nawozy. Ważne jest, że azadirachtyna nie stanowi zagrożenia dla ludzi, zwierząt hodowlanych, ptaków czy naturalnych wrogów szkodników. Azadirachtyna jest ważnym komercyjnym biopestycydem stosowanym w Chinach (Biopestycydy to środki ochrony roślin zawierające organizmy żywe lub substancje pochodzenia biologicznego, wykorzystywane do zwalczania owadów, chorób i chwastów). W Chinach, tymczasowa rejestracja azadirachtyny została zainicjowana już w 1997 roku. Obecnie w Chinach zarejestrowanych jest 39 insektycydów azadirachtynowych¹.

Aplikacja oleju z miodli indyjskiej przeciw pędrakom jest najbardziej efektywna późnym latem lub wczesną jesienią, kiedy to larwy są najbardziej podatne na działanie substancji. Aby przygotować roztwór, należy zmieszać 2 łyżki stołowe oleju z około 4-5l wody. Następnie, używając konewki lub aplikatora z wężem, równomiernie podlać trawnik, upewniając się, że cała powierzchnia jest dokładnie pokryta. Zabieg należy powtarzać co siedem dni, aż do zauważalnego zaniku oznak obecności pędraków.

Co ciekawe olej neem jest bardzo skuteczny również przeciwko mszycom o czym piszę w tym artykule: olej neem na mszyce. Badania naukowe potwierdzają również jego skuteczność w walce z mączniakiem - możesz poczytać o tym w osobnym artykule: olej neem na mączniaka.

Boraks na pędraki

Boraks to sól sodowa kwasu borowego, to naturalny minerał o wszechstronnym zastosowaniu. W praktyce jest on używany w przemyśle spożywczym, kosmetycznym, a także w medycynie tradycyjnej. Z ogrodniczej perspektywy jednak jego najważniejszą funkcją jest zdolność do zwalczania szkodników.

Boraks zawiera kwas borowy, który skutecznie eliminuje różne szkodniki takie jak: pędraki, mrówki, karaluchy i muchy. Działa na owady poprzez ingerencję w ich układ pokarmowy co prowadzi do ich śmierci. Aby zwalczać pędraki zaleca się przygotowanie roztworu 100g boraksu w 10 litrach wody i równomierne rozprowadzenie go na powierzchni miejsc gdzie występują pędraki. Aby zwiększyć skuteczność, zabieg można powtórzyć po 2-3 tygodniach.

Boraks jest bardzo skuteczny również w walce z mrówkami (o czym piszę tutaj: boraks na mrówki). Wystarczy wymieszać go z cukrem lub miodem, aby zwabić owady, które następnie przeniosą trujący roztwór do swojej kolonii, co doprowadzi do jej eliminacji. Oprócz tego boraks odstrasza karaluchy, rybiki cukrowe i inne owady, tworząc barierę ochronną przy oknach, drzwiach czy fundamentach budynków. Wpływ boraksu na różne szkodniki można dodatkowo wzmocnić, stosując go w miejscach, gdzie owady są najbardziej aktywne, takich jak rabaty kwiatowe, mury oporowe czy kompostowniki.

Pomimo swojej skuteczności boraks pozostaje względnie bezpieczny dla ludzi i zwierząt, pod warunkiem, że jest stosowany zgodnie z zaleceniami. Badania wykazały, że boraks nie stanowi poważnego zagrożenia dla zdrowia człowieka ani środowiska, o ile jest używany w odpowiednich proporcjach i przechowywany z dala od dzieci i zwierząt. Jego toksyczność wobec owadów sprawia, że stanowi on skuteczne i ekologiczne rozwiązanie w walce ze szkodnikami.

Aeracja trawnika

Aby skutecznie zapobiegać pojawianiu się pędraków w trawniku, kluczowym działaniem prewencyjnym jest również regularna aeracja. Aeracja polega na mechanicznym nakłuwaniu gleby, co pomaga rozbijać zwartą warstwę darni i umożliwia lepsze przenikanie powietrza oraz wody do systemu korzeniowego trawy. Proces ten nie tylko wspiera zdrowy wzrost korzeni, ale także utrudni larwom rozwijanie się w gęstej, niedostępnej darni trawy. Dodatkowo warto kosić trawę na wyższym poziomie niż normalnie, najlepiej między 8-10cm. Koszenie trawnika na tej wysokości będzie sprzyjać tworzeniu się głębszego i silniejszego systemu korzeniowego, który jest bardziej odporny na szkody spowodowane przez pędraki.

Ręczne przesiewanie gleby

Ostatecznym rozwiązaniem w przypadku małych ogrodów jest ręczne przesiewanie gleby w celu usunięcia larw pędraków. Jest to pracochłonna, ale skuteczna metoda gdy pracujemy na niewielkich obszarach.

Mechanizmy obronne roślin przed larwami szkodników

Istnieje ciekawe badanie naukowe², które porusza fakt gdzie popularne w naszych ogrodach tuje, takie jak żywotnik zachodni ('Thuja occidentalis'), aktywnie bronią się przed larwami opuchlaków atakującymi ich korzenie. Gdy larwy zaczynają żerować na korzeniach, tuje wydzielają specjalne chemikalia, które przyciągają pasożytnicze nicienie entomopatogeniczne. Nicienie te następnie atakują i eliminują larwy, chroniąc korzenie przed dalszymi uszkodzeniami. Dzięki tej naturalnej obronie, tuje są w stanie skutecznie radzić sobie z zagrożeniami podziemnymi, zachowując zdrowy system korzeniowy.

Źródła i przypisy:

1. Su, Xinyao & Liang, Zhipeng & Xue, Qiang & Liu, Jia & Hao, Xuemi & Wang, Caixia. (2023). A comprehensive review of azadirachtin: physicochemical properties, bioactivities, production, and biosynthesis. Acupuncture and Herbal Medicine. 3. 256-270. 10.1097/HM9.0000000000000086.
2. Van Tol, Rob & Sommen, Anton & Boff, Mari & Bezooijen, Jan & Sabelis, M. & Smits, Peter. (2001). Plants protect their roots by alerting the enemies of grubs. Ecology Letters. 4. 292 - 294. 10.1046/j.1461-0248.2001.00227.x.
3. Gungor DS, Keskin N, Hazir S. Ecological characterization of Steinernema anatoliense (Rhabditida: Steinernematidae). J Invertebr Pathol. 2006 May;92(1):39-44. doi: 10.1016/j.jip.2006.01.008. Epub 2006 Mar 29. PMID: 16564537.